Beyza ERTEM
Fantastik edebiyatın önemli isimlerinden Neil Gaiman’dan yeni bir büyülü anlatı. Yazarın Dünya Kitap Günü için kaleme aldığı Odd ve Ayaz Devleri, çocukken dinlediğimiz masallar kıvamında. Kitap, Emine Ayhan’ın çevirisiyle İthaki Yayınlarından çıktı.
“Bilge kişiler ne zaman susacaklarını bilirler.
Sadece ahmaklar bildikleri her şeyi başkalarına anlatır.”
Neil Gaiman’ı tanıyan okur, onun fantastik eserleriyle ve Sandman adlı çizgi roman serisiyle “Odd ve Ayaz Devleri” arasında hem farklılıklar hem de benzerlikler görebilir. İlk bakışta çocuk kitabı görünen bu anlatı, aslında her yaştan bireye hitap ediyor. Yani, Gaiman takipçileri için bir çırpıda okunabilecek bir kitap. Yazar, Odd’un macerasını anlatırken pandemi günlerinde anımsamak istediğimiz “arkadaşlık, kahramanlık” gibi kavramlara değinerek uzun bir yolculuğu anlatıyor. Brett Helquist’in illüstrasyonları da hikâyeye daha samimi bir hava katmış.
Sekiz bölümden oluşan kitaptaki merak unsuru metnin ortasında; bu sayede okurun zihni devamlı açık. Öte yandan yazar, İskandinav mitolojisinden yararlanmış ve tarih öncesini gündelik hayatla yoğurarak “büyülü” bir gerçeklik yaratmış. Küçük bir çocuğun hayatına dahil olan okur, bir süre sonra onunla birlikte yetişkin olduğunu unutuyor ve Odd’la çocuk oluyor. “Farklı” bir çocuk olmayı böylece deneyimliyor.
“İngilizce ‘Odd’ sözcüğü Türkçe’de tuhaf anlamına gelse de o zamanlar çocuğun yaşadığı diyarda bu hiç de öyle sıra dışı bir isim sayılmazdı. Çünkü Viking dilinde bıçak ağzı demekti ve sahibine şans getirirdi.”
Kitabın ilk bölümünde Vikinglerin günlük hayatı hakkında bilgi edinirken aynı zamanda Odd’un talihsiz hayatına tanık oluyoruz. Babasını kaybettikten sonra annesi yeniden evlenmiş, üvey babasının yedi çocuğu var. Bu ortamda varlığı iyice silikleşmiş. Odd’un dikkat çeken iki özelliği var: Bir kaza sonucu ayağı ezildiği için aksak olması ve bütün kasabayı sinir eden meşhur gülüşü!
“Her şeye rağmen, Odd gülümsemeyi ihmal etmiyor ve bu durum köylülerin sinirine dokunuyordu. Sağ bacağını sakat bırakan o kazadan sonra bile gülümsemeye devam etti.”
Kitabın ikinci bölümüyle birlikte büyük serüven başlıyor. Uzun zamandır yaşadığı Kuzey köyüne bahar gelmemiş olan Odd’u ormanda babasının kulübesinin etrafında görüyoruz. Bölümün başlığından da anlaşıldığı gibi anlatıya bir tilki bir kartal ve bir ayı dahil oluyor. Zamanla bu hayvanların birer Tanrı olduğunu öğreniyoruz: Thor, Odin ve Loki.
“Bendeniz yüce Thor, Gök Gürültüsü Tanrısı’yım. Kartal da tanrılar tanrısı yüce Odin’dir. Her işe burnunu sokan bu bücür kulaklı tilki de...
‘Loki,’ dedi tilki rahat bir edayla. ‘Tanrıların kan kardeşi. Bütün Asgardlıların en akıllı, en keskin zekâlı ve en dahi olanı. Yani öyle derler...’”
Tanrılar Ülkesi Aesir’in ismi de anlatıda geçiyor fakat ismi zamanla Asgard olarak değişmiş. Tanrılar, kendi ülkeleri Asgard’ı Ayaz Devi’nden kurtarmak isterken Odd da köyünü bir türlü gitmeyen kıştan kurtarmak istiyor. İş birliği yaparak Asgard’a doğru yola çıkıyorlar. Böylece Odd, köyünde annesinin söylediği şarkıları dinleyip kahramanlık düşleri kurarken hayalini gerçekleştirmek için gerçek bir fırsat yakalıyor.
Kitabı bir kategoriye dahil etmek zor. Ancak, bu masalın hem çocuklara hem de yetişkinlere hitap ettiğini söylemek gerekli. Kısaca, her şeye rağmen gülümsemeye devam edenlerin masalı bu! Pandemi günlerinde hepimizi gülümsetecek türden…
Odd ve Ayaz Devleri
İthaki Yayınları
Neil Gaiman
Çev. Emine Ayhan
s.88
17 TL